Tuesday, 17 January 2017

ਬਹਿਰ ਕਾਮਿਲ-ਤਕਤੀਹ

ਬਹਿਰ- ਕਾਮਿਲ, ਇਹ ਬਹਿਰ ਬਿਲਕੁਲ ਓਸੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਇਸਨੂੰ ਇਲਮ ਅਰੂਜ਼ ਦੇ ਬਾਨੀ ਖ਼ਲੀਲ  ਬਿਨ ਅਹਿਮਦ ਨੇ ਈਜ਼ਾਦ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਇਹ ਸਾਲਿਮ ਰੂਪ ਚ ਹੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੇਸ਼ ਹੈ ਬਹਿਰ ਕਾਮਿਲ
ਚ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੁਝ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਦੀ ਤਕਤੀਹ-

ਬਹਿਰ- ਕਾਮਿਲ ਮੁਸੰਮਨ( ਅੱਠ ਰੁਕਨੀ ) ਸਾਲਿਮ
ਰੁਕਨ- ਮੁਤੁਫ਼ਾਇਲੁਨ  ਮੁਤੁਫ਼ਾਇਲੁਨ  ਮੁਤੁਫ਼ਾਇਲੁਨ  ਮੁਤੁਫ਼ਾਇਲੁਨ
        ਮੁਤੁਫ਼ਾਇਲੁਨ  ਮੁਤੁਫ਼ਾਇਲੁਨ  ਮੁਤੁਫ਼ਾਇਲੁਨ  ਮੁਤੁਫ਼ਾਇਲੁਨ

  ਨ  ਕਿਸੇ ਘਰੋਂ  ਹੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ, ਨ ਕਿਸੇ ਦਰੋਂ ਹੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ,
ਜੁ ਹੈ ਖ਼ੁਰ ਗਿਆ,ਜੁ ਹੈ ਭੁਰ ਗਿਆ,ਉਨੂੰ ਅੰਦਰੋਂ ਹੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ।  ( ਪ੍ਰੋ. ਜਸਪਾਲ ਘਈ )

ਮੁਤੁ   ਫ਼ਾ  ਇਲੁਨ     ਮੁਤੁ    ਫ਼ਾ  ਇਲੁਨ     ਮੁਤੁ  ਫ਼ਾ  ਇਲੁਨ      ਮੁਤੁ  ਫ਼ਾ  ਇਲੁਨ
ਨ ਕਿ ਸੇ    ਘਰੋਂ       ਹਿ ਤ  ਲਾ  ਸ਼ ਕਰ    ਨ ਕਿ  ਸੇ   ਦਰੋਂ       ਹੀ ਤ ਲਾ ਸ਼ ਕਰ
I  I   S   I  S        I  I    S   I   S      I  I    S   I  S       I  I   S  I   S
1 1  2    1  2       1  1    2  1   2      1  1    2  1  2      1  1   2  1  2
___________   _____________   ___________   _____________

ਮੁਤੁ    ਫ਼ਾ  ਇਲੁਨ     ਮੁਤੁ    ਫ਼ਾ  ਇਲੁਨ     ਮੁਤੁ  ਫ਼ਾ  ਇਲੁਨ      ਮੁਤੁ  ਫ਼ਾ  ਇਲੁਨ
ਜੁ ਹਿ ਖੁਰ  ਗਿਆ      ਜੁ ਹਿ  ਭੁਰ  ਗਿਆ    ਉ ਨੁ  ਅੰ  ਦਰੋਂ        ਹਿ ਤ  ਲਾ  ਸ਼ ਕਰ
I  I    S   I  S        I  I    S  I   S       I  I    S  I  S        I  I   S    I   S
            1 1     2  1  2        1  1   2  1   2      1  1    2  1  2       1  I   2   1   2
___________     ____________   ___________    ____________

ਇਹ ਕਿਹੇ ਸਫ਼ਰ ਚ ਉਲਝ ਗਏ, ਇਹ ਕਿਹੇ ਮੁਕਾਮ ਤੇ ਆ ਗਏ,
ਕਦੇ ਕੰਬਦਾ, ਕਦੇ ਥਿੜਕਦਾ, ਕਦੇ ਤਿੜਕਦਾ ਹੈ ਇਮਾਨ ਕਿਉਂ। ( ਜਗਤਾਰ ਸੇਖਾ )

ਮੁਤੁ    ਫ਼ਾ  ਇਲੁਨ    ਮੁਤੁ  ਫ਼ਾ    ਇਲੁਨ     ਮੁਤੁ  ਫ਼ਾ  ਇਲੁਨ     ਮੁਤੁ  ਫ਼ਾ  ਇਲੁਨ
ਇ ਕਿ  ਹੇ  ਸਫ਼ਰ     ਚ ਉ  ਲਝ  ਗਏ       ਇ ਕਿ ਹੇ  ਮੁਕਾ      ਮ ਤਿ  ਆ  ਗਏ
I  I    S   I  S      I  I   S    I  S        I  I   S  I  S       I  I    S   I  S
            1  1   2   1  2      1 1   2    1  2       1 1    2  1  2      1  1   2   1  2
__________    ____________   ___________    ____________

ਮੁਤੁ  ਫ਼ਾ  ਇਲੁਨ      ਮੁਤੁ  ਫ਼ਾ    ਇਲੁਨ      ਮੁਤੁ  ਫ਼ਾ    ਇਲੁਨ     ਮੁਤੁ    ਫ਼ਾ  ਇਲਿਨ
ਕਦਿ  ਕੰ  ਬਦਾ       ਕਦਿ  ਥਿੜ ਕਦਾ      ਕਦਿ  ਤਿੜ  ਕਦਾ      ਹਿ ਇ  ਮਾ  ਨ ਕਿਉਂ
I  I    S  I  S        I  I    S    I  S      I I    S     I  S       I  I    S   I   S
            1  1   2  1  2        1 1    2    I  2      1 1   2     1  2       1 1    2   1  2
__________    ____________    ____________    _____________

No comments:

Post a Comment